Brussel, 26 september 2023 - Zowel deze week op de kern als tijdens het begrotingsconclaaf begin oktober beslist de federale regering over een voorontwerp van wet en bijbehorend budget voor de invoering van een Samenlevingsdienst. Om het draagvlak hiervoor aan te tonen, overhandigde het Platform voor de Samenlevingsdienst vandaag, samen met 7 jongeren en een delegatie van 7 burgemeesters van de Vivaldi-partijen uit het hele land, meer dan 300 charters ‘Een samenlevingsdienst van en voor jongeren’, getekend door evenveel lokale besturen, aan de federale regering. De delegatie liep onder een erehaag van meer dan 300 jongeren, vergezeld door 7 parlementsleden, richting parlement.
Is er een draagvlak voor de invoering van de Samenlevingsdienst anno 2023? Is er een draagvlak om jongeren de tijd te gunnen die ze nodig hebben voor de transitie naar volwassenheid en om hun plaats te vinden in de maatschappij, zowel als burger als professioneel?Deze vraag stond vandaag centraal tijdens de actie ‘Samen staan we sterk’ door het Platform voor de Samenlevingsdienst.
Wat is een Samenlevingsdienst?
Het Platform voor De Samenlevingsdienst ijvert sinds 2008 voor de invoering van een Samenlevingsdienst. Dit programma biedt jongeren tussen de 18 en 25 jaar de kans én de tijd om zich te oriënteren na hun secundaire studies of bij de start van hun loopbaan. Omdat ze hun horizon willen verruimen en bewust kiezen voor een gap-year of omdat hun oorspronkelijk plan niet de juiste keuze bleek en ze een nieuwe richting zoeken. Uniek aan dit programma is dat jongeren gedurende zes maanden deelnemen aan een burgerschapsmodule in groep, individueel begeleid worden door een psycholoog en zich gedurende vier dagen per week vrijwillig inzetten voor een project naar keuze in de brede non-profit. Omdat deze projecten vaak gezocht worden in de woonplaats van de jongeren, bouwde het platform de afgelopen drie jaar vele bruggen met steden en gemeenten in het hele land.
Charters: symbolische steun van lokale besturen
Steden en gemeenten werden gevraagd een charter te ondertekenen waarmee ze de maatschappelijke waarde van de Samenlevingsdienst erkennen en de institutionalisering ervan onderschrijven. Bij de besluitvorming tot ondertekening hiervan werden meer dan 8.500 mandatarissen betrokken die op hun beurt bijna 6.000.000 inwoners vertegenwoordigen.
Achter deze charters schuilt een ambitieus traject: 80% van de burgemeesters, schepenen, gemeenteraadsleden en OCMW-raadsleden in België, maar ook diensthoofden jeugd, welzijn, onderwijs, sociale economie of samenleven leerden de Samenlevingsdienst kennen. Na een ontmoeting toetste elk bestuur de Samenlevingsdienst af aan hun lokaal beleid en de noden binnen hun lokale context.
Op dit ogenblik werd een besluit tot ondersteuning en samenwerking bekrachtigd door 314 van de 479 geconsulteerde lokale besturen. Dit is 66% van de geconsulteerde besturen of 54% van alle steden en gemeenten en dit aantal blijft in de komende weken stijgen. Daarnaast zit 16% nog in de besluitfase en zo’n 18% wordt in de komende maanden nogmaals gecontacteerd.
Samenwerking in de praktijk met lokale besturen
Naast symbolische steun kunnen steden en gemeenten hun lokale bevolking en sociaal netwerk informeren en jongeren mobiliseren voor de Samenlevingsdienst. Ook kunnen ze verenigingen en organisaties informeren om jongeren te ontvangen, de burgerschapsmodule logistiek of financieel steunen, jongeren verwelkomen om aan de slag te gaan in hun stedelijke of gemeentelijke diensten, of kunnen ze een jongere co-financieren. Momenteel zijn er 2.000 projecten toegankelijk voor jongeren, waaronder 238 in de steden en gemeenten.
“Een wet voor de Samenlevingsdienst”: dit scandeerden vandaag 300 jongeren in de Wetstraat.
Momenteel is er nog geen juridisch kader noch federale overheidssteun voor De Samenlevingsdienst. Sinds 2008 is het programma operationeel met jaarlijks zo’n 600 jongeren die dit volgen zonder passend statuut noch de vergoedingen die ze nodig hebben om in hun levensonderhoud te voorzien. Met een wet, budget én het recht om een Samenlevingsdienst te volgen, zullen op termijn duizenden jongeren in dit land kunnen deelnemen, zoals in Nederland. Koploper is Frankrijk, waar nu reeds 150.000 jongeren per jaar een Service Civique volgen.
Sofie Vandeweerd, burgemeester Dilsen-Stokkem: “De samenlevingsdienst biedt jongeren de kans om diverse vaardigheden te ontwikkelen, hun persoonlijke plaats in de maatschappij te ontdekken en zich als verantwoordelijke en kritische burgers op te stellen. Het leren van belangrijke normen en waarden is belangrijk om de toenemende onverdraagzaamheid in onze samenleving tegen te gaan.”
Jan Vermeulen, burgemeester Deinze: "Schoolverlaters zijn vaak nog zoekende naar wat ze precies willen doen, of hebben gewoon zin in iets anders. De Samenlevingsdienst biedt hen het ideale antwoord. Als lokaal bestuur werken we daar graag aan mee met enkele projecten”, stelt Jan Vermeulen, burgemeester van stad Deinze. “Zo kunnen jongeren tussen 18 en 25 de werking van kunstacademie KADE ondersteunen, een vrijetijdsaanbod voor jongeren helpen organiseren en promoten samen met onze jeugddienst, of de milieudienst helpen bij de inventarisatie van vuilnisbakken. Gevarieerde thema's dus, met voor elk wat wils. Een meerwaarde voor onze diensten en voor de jongeren, die ervaring kunnen opdoen, hun blik kunnen openen en hun toekomst richting kunnen geven."
Gino Debroux, burgemeester Landen: “Al verschillende jaren zetten we in Landen fel in op het Jeugdopbouwwerk. Wij zien de Samenlevingsdienst als een verlengstuk hiervan om jongeren kansen te bieden en een maatschappelijke rol te laten opnemen.”
Christos Doulkeridis, burgemeester Elsene: “In Elsene voeren veel non-profitorganisaties essentiële solidaire projecten uit, binnen de cultuursector of voor het milieu. De Samenlevingsdienst is een bemoedigend systeem dat jongeren laat kennismaken met deze projecten, hen opleidt en hen rechtstreeks en actief laat deelnemen aan het samenleven.”
Draagvlak bij de bevolking?Naast de charters van lokale besturen, heeft De Samenlevingsdienst een samenwerking met 1.500 organisaties die 2.000 projecten openstellen voor jongeren. Tot op vandaag begeleidden we 3.000 jongeren met een tevredenheidspercentage van 96% en een positieve doorstroom naar arbeid of onderwijs van 75%. Ook 7 op de 10 Belgen staat achter de invoering van een Samenlevingsdienst in België. (Ipsoc bevraging in 2019)
De toekomst van de jeugd is nu in handen van onze regeringsleiders.
Over Het Platform voor de Samenlevingsdienst: Het Platform voor de Samenlevingsdienst is een Belgische, pluralistische en autonome VZW die meer dan 1.500 non-profitorganisaties verenigt rond de invoering van een Samenlevingsdienst in België. Gesteund door een steun- en onderzoekscomité wil het Platform alle jongeren tussen 18 en 25 jaar een vrijwillige Samenlevingsdienst aanbieden om hun persoonlijke ontwikkeling en hun integratie in de maatschappij als actieve, verantwoordelijke, kritische en geëngageerde burgers te bevorderen. Naast de uitvoering van een operationeel programma waaraan al meer dan 3.000 jongeren hebben deelgenomen, streeft het Platform voor de Samenlevingsdienst naar een wet die een Samenlevingsdienst in België invoert.
